PSMA PET یک روش درمانی پزشکی هسته ای است که در درمان سرطان پروستات استفاده می شود.

این روش اصولا برای بیماراني استفاده می شود که قبلا درمان های زیر را دریافت کرده اما پاسخ مناسبی، نگرفته اند:

  • دارودرمانی
  • جراحی پروستات
  • رادیوتراپی
  • هورمون تراپی

انجمن پزشکی هسته‌ای و تصویربرداری مولکولی (SNMMI) و گروه‌های پزشکی همتا معیارهای استفاده مناسب را برای تصویربرداری PSMA PET منتشر کردند.

این معیارها در شماره ژانویه مجله پزشکی هسته‌ای (JNM) منتشر شد و محصول یک پانل بین‌المللی چند رشته‌ای زیر است:

ارائه‌دهندگان متخصص مراقبت‌های بهداشتی

فهرستی از سناریوهای بالینی مرتبط

بررسی سیستماتیک شواهد

تجزیه و تحلیل سیستماتیک شواهد موجود

چرا PSMA PET؟

در این اسکن، ردیاب های رادیواکتیو برای تشخیص وجود پروتئین PSMA، استفاده می شوند.

آنتي ژن غشائي اختصاصي پروستات (PSMA) در هنگام سرطان پروستات، در سطح سلولهاي پروستات به شدت افزايش مي يابد.

نتیجه این تصویربرداری به پزشکان اجازه می‌دهد تا کل بدن را برای پروتئین‌های PSMA اسکن کنند و تصویر دقیقی از وسعت بیماری ارائه دهد.

کدام رادیوداروها برای PSMA PET استفاده می شوند؟  

سازمان غذا و دارو (FDA) اخیراً دو رادیودارو را برای تصویربرداری تشخیصی از بیماران مشکوک یا شناخته شده سرطان پروستات تأیید کرده است.

18F-DCFPyL and 68Ga-PSMA-11

اگرچه ممکن است تفاوت‌های کوچکی بین هر رادیودارو وجود داشته باشد، اما تا به امروز شواهدی وجود ندارد که نشان دهد یک رادیودارو خاص، ویژگی‌های تشخیصی را در مقایسه با دیگری بهبود بخشیده است.

حسین جادور، استاد رادیولوژی، اورولوژی، و مهندسی زیست پزشکی و رئیس سابق SNMMI در این باره می گوید: 

برای تصویربرداری تشخیصی بیماران مشکوک یا شناخته شده سرطان پروستات بجز این رادیوداروهای تایید شده، نیاز به موارد بیشتری در آینده برای کمک به پزشکان است. 

تحقیقات در زمینه الزام انجام PSMA PET

مقاله منتشر شده در JNM شامل 11 سناریو برای بیماران مبتلا به سرطان پروستات است که از مرحله اولیه تا عود بیوشیمیایی تا سرطان پروستات را شامل می شود.

هر سناریو بر اساس شواهد و نظر متخصص در مورد دقت تشخیصی و همچنین اثرات بر نتایج بالینی و تصمیم گیری بالینی به عنوان “مناسب”، “ممکن است مناسب باشد” یا “به ندرت مناسب” امتیازدهی می شود.

گروه کاری هر سناریو در مقیاس 1 تا 9 نمره‌گذاری شد.

امتیازات 7 تا 9 نشان می‌دهد که استفاده از این روش برای سناریوی خاص مناسب است و به طور کلی مناسب است.

نمرات 4-6 نشان می دهد که استفاده از روش ممکن است برای سناریوی خاص مناسب باشد. این نشان می دهد که برای طبقه بندی قطعی سناریو به تحقیقات بیشتری نیاز است.

نمرات 1 تا 3 نشان می دهد که استفاده از روش به ندرت برای سناریوی خاص مناسب است و به طور کلی قابل قبول نیست.

سرطان پروستات

نتایج تحقیق

دسته 1: بیماران مشکوک به سرطان پروستات (نمره 3 – به ندرت مناسب)

سناریو 2: بیماران مبتلا به سرطان پروستات با خطر بسیار کم، کم و مطلوب (نمره 2 – به ندرت مناسب)

بیماران دسته 3: سرطان پروستات نامطلوب متوسط، پرخطر یا بسیار پرخطر تازه تشخیص داده شده (نمره 8 – مناسب)

سناریو 4: سرطان پروستات نامطلوب متوسط، پرخطر یا بسیار پرخطر به تازگی تشخیص داده شده با بیماری منفی/مبهم یا الیگومتاستاتیک در تصویربرداری معمولی (امتیاز 8 – مناسب)

دسته 5: سرطان پروستات تازه تشخیص داده شده با بیماری متاستاتیک گسترده در تصویربرداری معمولی (نمره 4 – ممکن است مناسب باشد)

گروه 6: ماندگاری PSA یا افزایش PSA از سطح غیرقابل تشخیص پس از پروستاتکتومی رادیکال (نمره 9 – مناسب)

سناریوی 7: افزایش PSA بالاتر از حد نادر پس از رادیوتراپی قطعی (نمره 9 – مناسب)

دسته 8: افزایش PSA پس از درمان کانونی تومور اولیه (نمره 5 – ممکن است مناسب باشد)

گروه 9: nmCRPC (M0) در تصویربرداری معمولی (امتیاز 7 – مناسب)

سناریوی 10: افزایش PSA پس از درمان در تنظیم mCRPC (نمره 6 – ممکن است مناسب باشد)

دسته 11: ارزیابی پاسخ به درمان (نمره 5 – ممکن است مناسب باشد)

سرطان پروستات

سرطان پروستات شایع ترین سرطان در مردان در ایالات متحده و یکی از علل اصلی عوارض و مرگ و میر ناشی از سرطان است.

این بیماری می‌تواند در طیف گسترده‌ای وجود داشته باشد، از سرطان پروستات کم‌خطر، کم‌خطر و موضعی گرفته تا سرطان پروستات خطرناک، بسیار پرخطر و متاستاتیک.

برای یک بیمار در یک وضعیت بالینی خاص، به ویژه در اوایل بیماری، طیف گزینه های درمانی مناسب ممکن است از عدم مداخله تا درمان چندوجهی متغیر باشد.

ارزیابی دقیق وسعت بیماری (به عنوان مثال، سرطان متاستاتیک در مقابل سرطان پروستات موضعی) برای هدایت تصمیمات درمانی ضروری است.

پیشرفت های قابل توجهی در جهت توسعه تکنیک های تصویربرداری حساس تر برای تشخیص وسعت سرطان پروستات شامل رادیوداروهای PET است.

مشاهده مقاله کامل

 

درمان به روش PSMA

درمان PSMA در واقع شامل تمامی روش های درمانی است که در آن برای هدف گیری یک پروتئین خاص به نام PSMA بر روی غشای سلول استفاده می شود.

تجمع بیش از حد این پروتئین در سلولهای سرطانی باعث فعال شدن همسان‌سازی یا به عبارت دیگر بزرگتر شدن تومورها می شود.

از آنجا که مواد درمانی مصرف شده در این روش بسیار ناچیز می باشد و همچنین درمان از طریق تابش مستقیم و انحصاری به سلول‌های سرطانی صورت می‌پذیرد، اثرات جانبی این روش معالجه بسیار ناچیز می باشد.

 

اثرات مثبت PSMA PET

در ارتباط با سرطان پروستات اطلاعات بسیاری در دسترس می باشد که نشان دهنده تاثیر بسیار مثبت درمان PSMA PET حتی در مراحل پیشرفته و شیوع یافته سرطان در بیش از ۸۰ درصد بیماران مبتلا می باشد.

 

خلاصه روند درمان

  • ابتدا یک اسکن (PSMA scan ، ترجيحا با متد پت سي تيPSMA PET/CT) به همراه يكسري آزمایشات  توسط پزشك معالج درخواست می شود.
  • فرايند درمان از طریق تزریق مقدار كمي از دارو و در طي چند دقیقه انجام می شود.
  • رادیودارو به سلولهای خاص تومورال متصل می شود و با ساطع کردن ذرات رادیواکتیو، سلولهای کنسری را از بین می برد.
  • باقیمانده رادیودارو که توسط سلولهای تومورال جذب نشده است، توسط مایعات بدن شامل ادرار و مدفوع دفع خواهد شد.
  •  پس از آن، بيمار براي چند ساعت در اتاقی که بدين منظور و با استانداردهاي لازم لحاظ گرديده است، نگهداری مي شود تا مقدار عمده ماده رادیواکتیو از طریق ادرار از بدن وي دفع گردد.
  • در طول مدت بستري، مقداري مايع از طریق رگ برای دفع سریعتر رادیودارو، تزریق می شود.
  • در روزهای پس از درمان و جهت ارزیابی جذب رادیو دارو برای بیمار، اسکن بعد از درمان (Post Treatment Imaging) انجام می شود.

 

منبع:  snmmi.org