پروتکل کنترل کیفیت در PET/CT و PET/MRI در ماه مه ۲۰۲۲ توسط فدراسیون اروپایی سازمان‌های فیزیک پزشکی (EFOMP) منتشر شد.

هدف اصلی این پروتکل موارد زیر بود:

  • ارائه روش‌های ساده و عملی به طور جامع که ممکن است در عمل بالینی ادغام شوند تا تغییرات در عملکرد سیستم PET/CT/MRI را شناسایی کنند
  • جلوگیری از کاهش کیفیت کوتاه‌مدت و بلندمدت

  • توصیف روش‌های کنترل کیفیت در کالیبراتورهای رادیونوکلئیدی، ترازوها، سیستم‌های PET، CT و MRI با استفاده از پارامترهایی که مستقیماً با کیفیت تصاویر بالینی مرتبط هستند

  • شناسایی مشکلات قبل از اینکه بتوانند بر مطالعات بالینی از نظر ایمنی، کیفیت تصویر، دقت کمی و دوز تشعشع بیمار تأثیر بگذارند

در ادامه ویژگی‌های اصلی پروتکل را همراه با خلاصه‌ای از محتوای هر فصل ارائه خواهیم کرد.

می توانید اطلاعات بیشتر در مورد این پروتکل را در ادامه و در سایت انجمن علمی پزشکی هسته ای ایران، بخوانید.

 

اهمیت پروتکل کنترل کیفیت

از اولین نسل سیستم های PET، پیشرفت چشمگیری در سخت افزار و نرم افزار آن را شاهد هستیم.

پیشرفت مداوم در فناوری PET، به افزایش حساسیت موثر و عملکرد بهتر نرخ شمارش به کیفیت تصویر برتر و دقت کمی ضایعه در تصویربرداری کل بدن تبدیل می‌شود.

تصویربرداری PET شامل چند مرحله است:

  1. تولید و مدیریت رادیو ردیاب
  2. جمع‌آوری داده‌های PET
  3. تصحیح داده‌ها (تصادفی، پراکندگی، تضعیف، عادی‌سازی)
  4. بازسازی تصویر که می‌تواند با الگوریتم‌ها و تنظیمات مختلف انجام شود

پیچیدگی تصویربرداری PET نیازمند یک روش کنترل کیفیت واضح (QC) در سطوح مختلف، از تولید ردیاب تا شکل‌گیری و تفسیر نهایی تصویر است.

بخش های پروتکل کنترل کیفیت در PET/CT و PET/MR

دستورالعمل‌هایی برای سیستم‌های PET قبلاً توسط نهادهای حرفه‌ای زیر پیشنهاد شده است:

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

انجمن فیزیکدانان پزشکی آمریکا

مؤسسه فیزیک و مهندسی در پزشکی

بیشتر این دستورالعمل ها در مورد سیستم‌های PET/CT قدیمی است یا دیگر مرتبط نیست، به ویژه با توجه به آخرین نسل PET/CT با میدان دید محوری طولانی و دیجیتال (LAFOV).

 یک QC معمولی بر اساس پروتکل پیشنهادی تضمین می‌کند که سیستم‌های PET/CT و PET/MRI تحت شرایط بهینه عمل می‌کنند و به ترتیب بهترین عملکرد ممکن را در وظایف بالینی معمول دارند.

کالیبراتور رادیونوکلئید

تولیدکنندگان باید آزمایش‌های زیر را انجام دهند:

  • اندازه گیری منبع و چک روزانه
  • دریفت در تشخیص سیستم الکترونیکی
  • پایداری ولتاژ بالا و تنظیم بهره صفر
  • فاکتورهای اصلاحی برای هندسه ویال/سرنگ باید در نهایت در نظر گرفته شوند
  • تعمیر و نگهداری مربوطه که می تواند بر عملکرد کالیبراتور رادیونوکلئید تأثیر بگذارد
  • تعویض محفظه یونیزاسیون، تجهیزات الکترونیکی

 

ترازو

مقدار جذب استاندارد (SUV)، یک روش ساده برای تعیین میزان اکتیویته در تصویربرداری PET است که با عنوان نسبت جذب دوز (DUR) نیز شناخته می‌شود.

همانطور که از نام آن پیداست، نسبتی است ریاضیاتی از تجمع رادیواکتیویته در بافت در یک نقطه از زمان C(T) و دوز تزریقی رادیواکتیویته به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار:

SUV=(C(T))/((تزریقی دوزMbq)/(بیمار وزن Kg))

از آنجایی که SUV ها بر اساس معیارهایی مانند وزن بدن، توده بدون چربی یا سطح بدن هستند، ترازوهای توزین مورد استفاده باید بسیار دقیق باشند.

 

سیستم PETدر پروتکل کنترل کیفیت

تست‌های کنترل کیفیت با در نظر گرفتن تغییرات احتمالی در شیوه‌های مبتنی بر نوع سیستم‌های PET/CT و PET/MRI برای استفاده عملی مناسب انتخاب شدند.

سیستم CT

در سیستم‌های مدرن PET/CT، بخش CT می‌تواند منحصراً برای تصحیح میرایی، به عنوان مرجعی برای محلی‌سازی آناتومیکی یا به‌عنوان یک روش کاملاً تشخیصی استفاده شود.

از دیدگاه PET، اهداف اصلی کنترل‌های کیفی بر روی جزء CT، همسویی صحیح هر دو روش و پایداری HU (برای تصحیح میرایی دقیق) است.

 

سیستم MR

در مورد QC های پیشنهادی برای مؤلفه MRI به دنبال ارائه یک برنامه تضمین کیفیت تصویر کامل نیستند، بلکه به دنبال آزمایش پارامترهایی هستند که ممکن است از طریق تصحیح میرایی بر تصاویر PET تأثیر بگذارند.

از این منظر، یکنواختی و ثبات نسبت سیگنال به نویز با توجه به مقدار پایه باید ماهانه بررسی شود.

هر دو آزمایش را می توان با یک فانتوم همگن انجام داد.

QC برای کاربردهای رادیوتراپی

کاربران باید دقت مورد نیاز برای تعیین حجم طبیعی و هدف را هنگام تعریف محدوده الزامات QC برای کاربردهای پرتودرمانی در نظر بگیرند.

این مورد  از ساده ترین کاربردها که در آن PET به عنوان کمک بصری برای انکولوژیست استفاده می شود تا تا پیچیده ترین کاربردها که در آن از PET-CT استفاده می شود، را شامل می شود.

 

خلاصه مطلب

پروتکل کنترل کیفیت در PET/CT و PET/MR با هدف شناسایی هرگونه تغییر در عملکرد سیستم PET/CT/MRI، از طریق استفاده از پارامترهای انتخاب شده و قابل اندازه گیری که مستقیماً با کیفیت تصویر بالینی مرتبط است، انجام شد.

نکته کلیدی برای این پروتکل، ابداع تست‌های QC سازگار ساده، عملی و بالینی بدون نیاز به فانتوم‌های خاص و نرم‌افزارهای پیچیده برای تجزیه و تحلیل تصویر بود.

یک QC معمولی بر اساس پروتکل پیشنهادی، PET/CT و PET/MRI را تضمین می‌کند

 

منبع: sciencedirect.com